Kordian. Ślōnski przekłŏd ôd Mirosława Syniawy
Autor / autorzy:
Juliusz Słowacki, przekład: Mirosław SyniawaAutor / autorzy:
Juliusz Słowacki, przekład: Mirosław SyniawaNazwa wydawnictwa:
Wydawnictwo Biblioteki ŚląskiejISBN:
978-83-68453-12-6Rok i miejsce wydania:
2025 KatowiceOpis:
„Kordian” Juliusza Słowackiego to dramat romantyczny wydany w Paryżu w 1834 r., ukazujący losy młodego bohatera, który po rozczarowaniach miłosnych i duchowych wyrusza w podróż po Europie, by odnaleźć sens życia. Na tle dramatycznych wydarzeń pierwszej połowy XIX wieku, głównie upadku powstania listopadowego, Kordian zmaga się z pytaniem o własną tożsamość i rolę jednostki w walce o wolność narodu. Staje przed misją, która przekracza jego siły – próbą zamachu na cara.
W przekładzie Syniawy dramat pozwala na ożywienie odbioru kultury dawnej. Nabiera on świeżości i nowej ekspresji, jakby romantyczny buntownik przemawiał dziś głosem Śląska, także jego językiem czy obrazowością. Próba opowiedzenia „Kordiana” na nowo – we współczesnej, wybijającej się na niepodległość i wzbudzającej rozmaite emocje śląszczyźnie – jest zaproszeniem do rewizji paradygmatu romantycznego, postawienia pytania o jego wspólnototwórczą rolę we współczesności.
Ta publikacja wykracza poza ramy tradycyjnego tłumaczenia – to bardziej reinterpretacja dzieła, dostosowana do specyfiki współczesnego odbiorcy śląskiego. Język śląski, ze swoją bogatą historią i unikalną kulturą, pozwala na bardziej bezpośrednie dotarcie do emocji i doświadczeń bohaterów. Jak pisze Mariusz Jochemczyk w Posłowiu, nowa wersja dzieła staje się „karkołomną przeprawą, egzotyczną eskapadą z języka polskiej romantycznej klechdy do matecznika śląskiej mowy-niewidki: etnolektu ‘którego nie ma’”. Ogromna zasługa należy do tłumacza, którego czułość na melodię śląskiej mowy sprawia, że odbiera się to właściwie w każdej – dodajmy: wirtuozersko przetłumaczonej – partii dramatu. Dzięki temu „Kordian” staje się świadectwem romantycznego sporu między marzeniem a czynem, ale i literackim mostem łączącym polski kanon z bogactwem kultury śląskiej.
Projekt okładki oraz stron tytułowych został przygotowany przez Katarzynę Witerscheim, artystkę i projektantkę graficzną specjalizującą się w edytorstwie oraz sztukach wizualnych. Jej powieść graficzna „Helena Wiktoria”, osadzona w realiach XIX-wiecznego Śląska, inspirowana prawdziwą historią Joanny Gryzik, zrobiła furorę na polskim rynku komiksowym, została także wydana w śląskiej wersji językowej, pod tytułem „Helyna Wiktoryjŏ”.
„Kordian” Juliusza Słowackiego (w języku polskim) jest na liście lektur obowiązkowych na poziomie rozszerzonym dla liceum i technikum.

