Punkt zwrotny. Rozmowa o roku 1945 na Górnym Śląsku
Autor / autorzy:
Sebastian Rosenbaum, Bogusław TraczAutor / autorzy:
Sebastian Rosenbaum, Bogusław TraczNazwa wydawnictwa:
Wydawnictwo Biblioteki ŚląskiejISBN:
978-83-68453-03-4Rok i miejsce wydania:
2025 KatowiceOpis:
„Punkt zwrotny. Rozmowa o roku 1945 na Górnym Śląsku” to książka nietypowa – nie klasyczne opracowanie historyczne, lecz rozmowa dwóch badaczy, którzy od ponad dwóch dekad przyglądają się momentowi, który ukształtował współczesny Śląsk. Dr Sebastian Rosenbaum i dr Bogusław Tracz podejmują próbę zrozumienia i opowiedzenia roku 1945 z perspektywy lokalnej i osobistej – bez uproszczeń, z szacunkiem dla pamięci i faktów.
Książka wyróżnia się „depolityzacją” obrazu – zamiast ideologicznej propagandy daje głos świadkom, dokumentom i badaniom historycznym. Ta publikacja to literatura faktu w formie rozmowy, łącząca rzetelną analizę historyczną z narracją popularyzatorską. Autorzy prowadzą swobodny, a zarazem rzeczowy dialog, w którym starają się przywrócić pełny kontekst demograficzny, społeczny i emocjonalny tamtego czasu – stawiając czoła złożoności, a nie uproszczeniom. Czytelnik otrzymuje bogatą w detale rozmowę, która demitologizuje i poddaje w wątpliwość utrwalone w świadomości społecznej narracje. Głównym tematem jest zderzenie różnych tożsamości – polskiej, niemieckiej, śląskiej – w obliczu gwałtownych zmian politycznych i społecznych. Książka nie unika trudnych pytań, ukazując tragedię ludności cywilnej, przymusowe przesiedlenia, akty przemocy i chaos, jaki zapanował w regionie w 1945 roku. Wyróżnia się oddolnym spojrzeniem na historię, unikającym perspektywy mocarstw, co pozwala na ukazanie indywidualnych doświadczeń Ślązaków w obliczu wojennego chaosu i powojennych represji.
Największą siłą tekstu jest jego empatia – autorzy nie tylko diagnozują wydarzenia, ale próbują zrozumieć ich znaczenie z perspektywy tych, którzy je przeżyli. Proponuje historię „od środka”, zaangażowaną, a zarazem zrównoważoną i wielowymiarową. Historia Górnego Śląska w 1945 roku widziana oczami jego mieszkańców ma moc odkrywania prawdy i przywracania pamięci. Publikacja jest częścią szerszego dyskursu o Tragedii Górnośląskiej w 80. rocznicę tragicznych wydarzeń na Górnym Śląsku.

