Autor / autorzy:

Przemysław Nocuń, Agnieszka Przybyła-Dumin, Krzysztof Fokt (redakcja naukowa)

Nazwa wydawnictwa:

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

ISBN:

978-83-958239-3-0

Rok i miejsce wydania:

2020

Opis:

Tom Wieś zaginiona. Wspólnota, samorządność, przestrzeń to trzecia część refleksji i analiz poświęconych zagadnieniu osad fizycznie lub metaforycznie opuszczonych, zarówno w czasach odległych, jak i całkiem bliskich, wydawanych przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w ramach serii Monografie i Materiały MGPE. Niniejsza publikacja ponownie podejmuje tę problematykę, prezentując ją – podobnie jak uprzednio – z perspektywy różnych dziedzin nauki i z wykorzystaniem stosowanych w nich odmiennych metodologii. Wieś przedstawiono zatem w ujęciach charakterystycznych dla historii, archeologii, etnografii oraz dyscyplin pokrewnych.

Uwzględniony został aspekt materialny funkcjonowania obszarów wiejskich oraz społeczno-kulturowe konsekwencje ich istnienia przejawiające się w postaci niematerialnej. Teksty poświęcono różnorodnym reliktom struktur osadniczych oraz wybranym obiektom, kwestii samorządności, sądownictwa, zobowiązań i funkcjonowania wspólnot, a także współczesnego wykorzystania motywów i wzorów ludowych czy obyczajowości i obrzędowości prezentowanych w spektaklach teatru ludowego.

Zjawiska podlegające opisowi i analizie dotykają licznych materialnych i niematerialnych śladów procesów powstawania obszarów wiejskich, ewolucyjnych i rewolucyjnych zmian ich dotyczących, jak również zanikania czy nawet gwałtownej destrukcji, którym ulegają. Przestrzeń i pamięć to powiązane ze sobą ośrodki, w których zdarzenia minione pozostawiają ślady. Choć ich właściwa interpretacja przywraca tylko wybrane elementy przeszłości, to multidyscyplinarna dyskusja daje podstawy rekonstrukcji wsi wciąż „obecnej”, choć też w różnych zakresach „zaginionej” i ponownie „odkrywanej”.