Targi Książki w Katowicach to coroczne, jesienne wydarzenie promujące czytelnictwo i literaturę z udziałem znakomitych autorów, wydawców i niezawodnej publiczności. W tym roku Targi odbędą się w dniach od 3 do 5 listopada w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, a w roli gościa specjalnego zaprezentuje się Wolna Białoruś. Wystąpienie niezależnych wydawnictw i autorów białoruskich przygotują Przedstawicielstwo ds. Odrodzenia Narodowego Zjednoczonego Przejściowego Gabinetu Białorusi i Instytut Książki Białoruskiej. Miastem – współgospodarzem Targów są Katowice, organizatorem – Fundacja Historia i Kultura.
Pozycja Targów Książki w Katowicach i ich potencjał międzynarodowy napawają nas optymizmem. W zeszłym roku w Targach udział wzięło ponad 160 wystawców i 30 000 zwiedzających, publiczność dopisała na ponad 200 spotkaniach, a wydawcy odnotowali rekordową sprzedaż. Gościem specjalnym Targów była Ukraina. Dla nas organizatorów to wielki zaszczyt i radość, że w roli gościa specjalnego nadchodzących Targów Książki w Katowicach wystąpi Wolna Białoruś. Dzięki zaangażowaniu Przedstawicielstwa ds. Odrodzenia Narodowego Zjednoczonego Przejściowego Gabinetu Białorusi i Instytutu Książki Białoruskiej, na Targach powstanie stoisko Wolnej Białorusi i odbędzie się program wydarzeń z udziałem niezależnych białoruskich autorów i wydawców. To wspaniale, że będziemy mogli przybliżyć prawdziwą, wolną od cenzury, białoruską twórczość literacką śląskiej i ogólnopolskiej publiczności – mówi Jacek Oryl, dyrektor Targów Książki w Katowicach i wiceprezes Fundacji Historia i Kultura.
Dziś książka białoruska jest świadectwem twórczego potencjału kultury białoruskiej i niezłomności naszego narodu. W sytuacji, kiedy na Białorusi niszczone są niezależne wydawnictwa, panuje cenzura, autorów oraz ich dzieła ogłasza się ekstremistami, publikacja każdej nowej białoruskiej książki nabiera szczególnego znaczenia i wagi. Jesteśmy bardzo wdzięczni organizatorowi, Fundacji Historia i Kultura, która umożliwiła te bezcenne spotkania w Katowicach nam, białoruskim wydawcom oraz czytelnikom, a także otworzyła przed polską publicznością możliwość zapoznania się z białoruskimi pisarzami i ich książkami – mówi Alina Koushyk, Przedstawicielka ds. Odrodzenia Narodowego Zjednoczonego Przejściowego Gabinetu Białorusi.
Organizacja stoiska „Wolna Białoruś” jest dla Instytutu Książki Białoruskiej wielkim zaszczytem, za co serdecznie dziękujemy Fundacji Historia i Kultura. Dokładamy wszelkich starań, żeby na naszym stoisku zebrać wszystkie białoruskie książki wydawane w różnych miastach, a nawet w różnych krajach – Czechach, Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie. W dzisiejszych warunkach, kiedy na Białorusi trwają represje i prześladowania, kiedy noblistka Swiatłana Aleksijewicz przebywa na wygnaniu, a noblista Aleś Bialacki siedzi w więzieniu, nie mamy możliwości organizowania targów i wystaw u siebie w kraju. Na szczęście mamy wsparcie naszych najbliższych sąsiadów, takich jak Litwa czy Polska, którzy z niesłabnącym zaangażowaniem wspierają niezależną kulturę białoruską. To tutaj, w Polsce, w Katowicach, białoruscy autorzy i wydawcy będą mogli zaprezentować nowości książkowe, szczerze porozmawiać z czytelnikami i nie obawiać się, że trafią za to do aresztu. Udział w tak ważnym międzynarodowym wydarzeniu książkowym w charakterze gościa specjalnego to nie tylko wyraz wsparcia i solidarności, ale także pogłębianie więzi z autorami oraz wydawnictwami z innych krajów, promocja i awans słowa białoruskiego na platformach międzynarodowych – mówi Ała Pigalskaya, przedstawicielka Instytutu Książki Białoruskiej.
Tegoroczne Targi Książki w Katowicach zajmą dwukrotnie większą powierzchnię niż przed rokiem. Ekspozycja targowa będzie szersza i bardziej zróżnicowana, poprawi się komfort odwiedzających. W ofercie Targów przybędzie nowy element wystawienniczy i programowy – „Spotkania z Nauką” czyli sektor ze stoiskami oficyn naukowych i akademickich i spotkaniami dla publiczności popularyzującymi naukę. Na stoisku Wolnej Białorusi prezentowana będzie oryginalna współczesna literatura białoruska, książki historyczne i literatura dla dzieci, przekłady światowej klasyki i najnowszych bestsellerów na język białoruski, w programie znajdą się także spotkania autorskie i sesje autografów. Swój udział w ramach stoiska planują niezależne białoruskie wydawnictwa z różnych miast i krajów. Wśród nich są Gutenberg Publisher (Kraków, Polska), ARCHE (Białoruś), Słowianka (Warszawa, Polska), Viasna (Praga, Czechy), Skaryna Press (Londyn, Wielka Brytania), Januszkiewicz (Polska).
Wstęp na Targi Książki w Katowicach i udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny, dodatkowo wybrane spotkania zostaną zarejestrowane i dostępne będą w mediach społecznościowych organizatora Targów.
Organizatorzy:
Projekt dofinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP
otrzymał także wsparcieze strony Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiegoz I Otwartego Konkursu na dofinansowanie przedsięwzięć na rzecz dialogu i porozumienia Polaków z narodami Europy Wschodniej
AUTORZY
Poznajcie autorki i autorów, których twórczość można będzie lepiej poznać w ramach programu WOLNA BIAŁORUŚ – Gość Specjalny Targów Książki Katowicach.
Heinrich Kirschbaum (ur. w 1974 roku w Moskwie) – niemiecki slawista, literaturoznawca, profesor na Uniwersytecie we Fryburgu (Niemcy). Zajmuje się literaturoznawstwem ogólnym i porównawczym, jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół Europy Wschodniej, w centrum uwagi znajduje się literatura Rosji, Polski, Białorusi i Ukrainy oraz relacje literackie tych krajów z Europą Zachodnią, m.in. z Niemcami. Ponadto jego badania dotyczą okresów romantyzmu, przełomu XIX i XX wieku, literatury powojennej i awangardowej. Zajmuje się również poezją współczesną (zwłaszcza rosyjską i białoruską) oraz teorią literatury. Ma w swoim dorobku naukowym prace poświęcone analizie twórczości Adama Mickiewicza. W 2013 roku zajął pierwsze miejsce w konkursie na najlepsze tłumaczenie dzieł Tadeusza Różewicza organizowanym przez Polski Instytut Książki we współpracy z Fundacją „Za Wolność Waszą i Naszą”.
Autor książki o białoruskich protestach 2020 Białoruski Bricolage.
Aleś Bialacki – białoruski działacz społeczny, polityk, obrońca praw człowieka i więzień polityczny; dyrektor Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna”, wiceprzewodniczący Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka; honorowy obywatel miasta Genui. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla (2022).
Uładzimir Niaklajeu – białoruski poeta, prozaik i działacz społeczno-polityczny; od 25 lutego 2010 roku przewodniczący kampanii społecznej „Mów prawdę!”; kandydat na prezydenta Białorusi w wyborach prezydenckich w 2010 roku. 20 czerwca 1999 roku wyemigrował do Polski, a następnie do Finlandii. W 2001 roku powrócił do Mińska. W 2005 roku został wybrany na przewodniczącego białoruskiego PEN-Clubu. Ze stanowiska dobrowolnie zrezygnował 10 kwietnia 2009 roku, obejmując stanowisko wiceprzewodniczącego. Laureat wielu nagród literackich, m.in. Białoruskiej Nagrody im. Jerzego Giedroycia.
Wał Klement (Wasil Jeŭdakimaŭ) – urodzony w 1957 r. w Mińsku, w rodzinie wykładowców akademickich. W szkole uczył się przeciętnie, pływał, w wolne chwile zajmował się głównie nicnierobieniem. Po ukończeniu szkoły średniej dostał się na prawo na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, studiował historię partii komunistycznej, marksizm-leninizm oraz inne przydatne nauki. Po ukończeniu studiów został skierowany do pracy w prokuraturze w Mińsku. Po jakimś czasie autor bez żalu pożegnał się z prokuraturą, a prokuratura odetchnęła z ulgą, żegnając się z autorem. Ze świata przestępców i funkcjonariuszy Wał Klement powrócił do świątyni edukacji i wychowania, rozpoczynając studia doktoranckie. Po obronie pracy doktorskiej pracował jako wykładowca na Wydziale Prawa swojej Alma Mater. W 1990 r. dostał zaproszenie do pracy w jednej z wiodących kancelarii prawnych w Wielkiej Brytanii, przeprowadził się do Anglii, co dało mu możliwość zdobycia doświadczenia w zachodniej praktyce prawniczej, poznania języka białoruskiego, zobaczenia innego, nieznanego świata. Autor wciąż otwiera dla siebie ten świat. Mieszka w Londynie.
Sasza Filipienka – białoruski pisarz, dziennikarz, scenarzysta. Przyszedł na świat w rodzinie rosyjsko-ukraińskiej. Po ukończeniu Liceum artystycznego im. I. Achremczyka w Mińsku rozpoczął studia na Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym. Po tym jak uniwersytet został zamknięty przeniósł się do Rosji, ukończył studia magisterskie na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Sankt-Petersburgu. Otrzymał dyplom Bard College’u. Jego powieść Czerwony krzyż przetłumaczona na wiele języków, trafiła na listę najlepszych powieści roku wg Szwajcarskiego radio. Inne znane utwory pisarza – powieści Były syn, Kremulator, sztuka Tajniacy. Po wybuchu białoruskich powyborczych protestów w 2020 r. Filipienka stał się jednym z ważnych głosów białoruskiego ruchu protestacyjnego w Europie, wykazywała poparcie dla Maryi Kaleśnikawej. Niejednokrotnie wypowiadał się na temat więźniów politycznych w białoruskiej, rosyjskiej, niemieckiej, angielskiej, szwedzkiej, niderlandzkiej oraz francuskiej prasie. Po rosyjskiej interwencji na Ukrainę w lutym 2022 r. w wywiadach prasowych wyrażał solidarność z Ukrainą oraz wzywał do zawieszenia broni.
Natalia Rusiecka (ur. w 1974 r.) – slawistka, białorutenistka, poetka, tłumaczka, absolwentka Państwowego Uniwersytetu Białoruskiego w Mińsku (Białoruś) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Adiunkt w Katedrze Literaturoznawstwa Słowiańskiego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autorka tomików poezji Dva biassońni (2004) i Kaštany ŭ kišeniach (2015). W kręgu zainteresowań naukowych badaczki znajduje się osiemnastowieczna poezja Wielkiego Księstwa Litewskiego, współczesna poezja i dramaturgia białoruska, a także tłumaczenie współczesnej literatury białoruskiej na język polski oraz ukraiński. Na język białoruski tłumaczyła utwory takich autorów jak: Wisława Szymborska, Witkacy, Witold Gombrowicz. Publikowała także polskie przekłady współczesnej poezji białoruskiej w wydaniach książkowych oraz na łamach periodyków. Jedna z inicjatorek powołania Białoruskiego Instytutu Książki.
PROGRAM
WOLNA BIAŁORUŚ – Gość Specjalny Targów Książki w Katowicach 2023
Program wydarzeń
Piątek, 3 listopada 2023
godz. 16:00-17:00
Prezentacja serii książek o białoruskich więźniach politycznych, m.in. o Alesiu Bialackim, więźniu politycznym, laureacie Nagrody Nobla.
Miejsce: Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Instytut Książki Białoruskiej
godz. 17:00-18:00
Prezentacja tomu wierszy „Sam” Uładzimira Niaklajewa
Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Instytut Książki Białoruskiej
Sobota, 4 listopada 2023
godz. 13:00-14:00
Prezentacja białoruskich przekładów polskich autorów: Szczepan Twardoch „Król” oraz Dominika Słowik „Zimowla” (Wyd. Januszkiewicz, Mińsk-Warszawa)
Miejsce: Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Wydawnictwo Januszkiewicz
godz. 14:00-15:00
Dyskusja „Białoruska książka: wyzwania i perspektywy”. W dyskusji udział wezmą Alina Koŭszyk (przedstawicielka Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego ds. Odrodzenia Narodowego), Natalia Rusiecka (Instytut Książki Białoruskiej), Andrej Januszkiewicz (Wyd. Januszkiewicz).
Miejsce: Scena główna
Organizator: Instytut Książki Białoruskiej
godz. 15:00-16:00
Prezentacja białoruskiego tłumaczenia książki „Białoruski Bricolage” niemieckiego badacza Heinricha Kirschbauma (Vesna, Praga)
Miejsce: Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Wydawnictwo Vesna
godz. 16:00-17:00
Prezentacja książki „Historia Białorusi od poł. XVIII w. do naszych czasów” Olega Łatyszonka i Eugeniusza Mironowicza
Miejsce: Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Wydawnictwo ARCHE
godz. 17:00-18:00
Spotkanie autorskie z Saszą Filipienką („Były syn”, „Kremulator”, „Tajniacy”)
Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Instytut Książki Białoruskiej
Niedziela, 5 listopada 2023
godz. 13:00-14:00
Dyskusja „Czy musimy dbać o tłumaczenie białoruskich książek na języki obce?” W dyskusji udział wezmą: autor, filantrop Wasil Jeŭdakimaŭ; wydawczyni Walancina Andrejewa; tłumaczka Joanna Bernatowicz; poetka, tłumaczka, badaczka literatury dr Natalia Rusiecka.
Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Instytut Książki Białoruskiej
godz. 14:00-15:00
Prezentacja nowych książek wydawnictwa Gutenberg Publisher (Kraków): „Kruhłaja Square” – Wał Klement; „Kto mieszka w garażu” – Andrej Skurko
Forum D / Wolna Białoruś
Organizator: Wydawnictwo Gutenberg Publisher
Stoisko WOLNEJ BIAŁORUSI nr 106: oryginalna współczesna literatura białoruska, książki historyczne i literatura dla dzieci, przekłady światowej klasyki i bestsellery z oferty niezależnych białoruskich wydawnictw.
Organizatorzy dokładają wszelkich starań, by wydarzenia odbyły się zgodnie z planem, jednak możliwe są zmiany w programie.
WYSTAWCY
WOLNA BIAŁORUŚ. Niezależne wydawnictwa białoruskie
Stoisko WOLNEJ BIAŁORUSI – Gościa Specjalnego Targów Książki w Katowicach 2023 (nr 106): oryginalna współczesna literatura białoruska, książki historyczne i literatura dla dzieci, przekłady światowej klasyki i bestsellery z oferty niezależnych białoruskich wydawnictw, w programie także spotkania autorskie i sesje autografów. Organizatorzy: Przedstawicielstwo ds. Odrodzenia Narodowego Zjednoczonego Przejściowego Gabinetu Białorusi, Instytut Książki Białoruskiej i Fundacja Historia i Kultura.
Instytut Książki Białoruskiej
Instytut Książki Białoruskiej jest pozarządową organizacją publiczną i fundacją, która jest w trakcie rejestracji w Rzeczypospolitej Polskiej. W ramach swojej działalności przewiduje wsparcie białoruskiego biznesu wydawniczego na Białorusi i w innych krajach świata.
Białoruski Instytut Książki jako inicjatywa publiczna zrzesza autorów, tłumaczy, wydawców, producentów audiobooków, czytelników, dystrybutorów książek, projektantów książek, ilustratorów, grafików, bibliotekarzy, krytyków, literaturoznawców, blogerów, wolontariuszy i aktywistów, filantropów, a także inicjatywy i organizacje zajmujące się problematyką książki białoruskiej.
Instytut Książki Białoruskiej został powołany w celu promowania i reprezentowania literatury białoruskiej, wsparcia białoruskiego środowiska książkowego na Białorusi i poza jej granicami. Główne cele działalności Instytutu:
- poszerzanie obszaru dystrybucji książek białoruskich i promowanie kultury białoruskiej;
- popularyzacja czytelnictwa i doskonalenie kultury czytelniczej;
- międzynarodowa współpraca w branży książkowej;
- utworzenie wspólnej platformy dla wszystkich uczestników procesu wydawniczego w białoruskim przemyśle książkowym;
- wsparcie inicjatyw wydawniczych.
Andrei Yanushkevich Publishing
Podleśna, 8/10 m. 28
05-091 Ząbki Warszawa
tel.: +48 782 459 189
e-mail: januskevic.books@gmail.com
Wydawnictwo Andrei Yanushkevich Publishing wydaje książki w języku białoruskim i jest mandatariuszem wydawnictwa „Januskevic” (Mińsk, Białoruś), które zostało zlikwidowane na początku 2023 roku decyzją władz białoruskich. Jest to również kontynuacja pracy księgarni „Knihauka”, która została zamknięta w dzień jej otwarcia w Mińsku 16 maja 2022 roku.
Gutenberg Publisher Sp. z o. o.
Łobzowska 15
31-139 Kraków
tel.: +48 510 034 234
e-mail: office@gutenbergpublisher.eu
Europejskie wydawnictwo białoruskie Gutenberg Publisher ma swoje biuro w Krakowie. Pracownikami placówki są Białorusini, którzy musieli opuścić Białoruś. Staramy się również utrzymać kontakty z Białorusinami, pozostającymi w kraju, oraz oferujemy im pracę, żeby okazać wsparcie materialne oraz zachować wspólną przestrzeń intelektualną.
Wydaje zarówno oryginalną białoruską literaturę, jak tłumaczenia literatury powszechnej na język białoruski. W ofercie mamy książki Mosze Kulbaka, Alhierda Bacharewicza, Julii Cimafiejewej. W naszym wydawnictwie ukazał się pełny zbiór utworów Taciany Sapacz – białoruskiej poetki, tłumaczki i dziennikarki, a także tom tekstów Feliksa Aksioncewa, które wybrzmiały jako piosenki w wykonaniu białoruskich zespołów rockowych „Ulis”, „Bonda”, „Krama”.
Fundacja Kamunikat.org
kamunikat.org
e-mail: kamunikat@kamunikat.org
Fundacja Kamunikat.org publikuje przeważnie literaturę historyczną oraz naukowo-popularną. U nas można znaleźć książki Uładzimira Arłowa, drugie wydanie antologii (Nie)rozstrzelani, powieść Uładzimira Niaklajewa Gai Ben Hinnom. Mamy także książki poetyckie, m.in. tomik wierszy Hanny Jankuty Konstytucja. Ostatnim czasie Kamunikat aktywnie produkuje audiobooki. Utwory Uładzimira Arłowa, Barysa Piatrowicza, Alesia Arkusza, Andreja Fiedarenki, Artura Klinawa, Adama Hlobusa, Walerego Hapiejewa i Wincesia Mudrowa teraz można również słuchać, nie tylko czytać. Ostatnio w formacie audiobooku pojawiła się książka Swiatłany Aleksijewicz У вайны не жаночы твар [polskie tłumaczenie Jerzego Czecha ma tytuł Wojna nie ma w sobie nic z kobiety].
Vesna Books (Praha)
e-mail: vesnav@seznam.cz
Niezależne wydawnictwo, pomyślane jako kontynuacja – niech nawet bardzo skromna – tradycji białoruskiego druku książek w czeskiej Pradze. „Vesna” wydaje zarówno oryginalną białoruską literaturę, jak tłumaczenia literatury powszechnej na język białoruski. W ofercie mamy książki Mosze Kulbaka, Alhierda Bacharewicza, Julii Cimafiejewej. W naszym wydawnictwie ukazał się pełny zbiór utworów Taciany Sapacz – białoruskiej poetki, tłumaczki i dziennikarki, a także tom tekstów Feliksa Aksioncewa, które wybrzmiały jako piosenki w wykonaniu białoruskich zespołów rockowych „Ulis”, „Bonda”, „Krama”.
Raman Tsymberau/Skarynyčy
Mińsk, www.kniger.by
e-mail: kniger912@gmail.com
Wydawnictwo publikuje literaturę fabularną, popularno-naukową i in. Ukazały się takie książki jak: Kupała i Kołas żartują Pawła Karalowa, 250 unikalnych tras turystycznych po mojej Białorusi. Księga 1. Uładzimira Cwirki, katalog Tradycyjny strój Anelii Krejny, a także retro-proza Gorąca parafina Wincesia Mudrowa.
Słowianka
Jerozolimskie 53
00-697 Warszawa
tel.: +48 790 870 111
e-mail: olga.tatarchyk@slowianka.edu.pl
Wydawnictwo powstało całkiem niedawno i na razie ma tylko jedną pozycję – jest to książka wierszy dla dzieci w języku białoruskim pt. Kotek-pieszczoch (Каток-пестунок). Wybór tekstów – Wasil Drańko-Majsiuk, ilustratorka – Nadzia Buka.
Skaryna Press
6 Finchley Park
London N12 9JN, United Kingdom
e-mail: info@skarynapress.com
Dość młode wydawnictwo białoruskie w Londynie ma w swojej ofercie poezję takich autorów jak: Hanna Komar, Artur Kamarouski, Dzmitry Rubin; prozę Uładzisława Horbackiego, przekład na język białoruski laureatki literackiego Nobla (2022) Annie Ernaux.
ARCHE
e-mail: analityka@yahoo.com
Białoruskie niezależne czasopismo naukowe, naukowo-popularne i literacko-kulturowe, pozycjonuje się jako główna placówka białoruskich intelektualistów. Publikuje nie tylko teksty autorów białoruskich, lecz także przekłady zagranicznych, głównie zachodnich politologów i historyków. W kwestiach kulturowych wysuwa tezę o konieczności unowocześnienia kultury białoruskiej.
